عوامل مؤثر بر اندیشه اجتماعی مغنیه در تفسیر الکاشف

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

چکیده

تفسیر اجتماعی قرآن یکى از برجسته‌ترین گرایش‌های تفسیری است که در صدۀ معاصر مورد توجه مفسران فراوانی قرار گرفته است. در این گرایش، مفسر در تلاش است که همۀ آیات قرآن را از زاویۀ اجتماعی بنگرد و با عرضۀ مسائل و مشکلات اجتماعی بر آموزه‌های‌قرآنی، به دنبال راه‌حل و درمان آنها بگردد. مغنیه از شاخص‌ترین مفسران مروج این گرایش تفسیری به شمار می‌آید. این مفسر نواندیش لبنانی با مشاهدۀ نارسایی‌های موجود در جامعۀ اسلامی، در اندیشۀ جبران عقب‌ماندگی‌ها در پرتو هدایت قرآنی گام برداشته است. ازاین‌رو، در تفسیر الکاشف با اندیشه‌ای اجتماعی، سعی در اقناع مخاطب عصر خود دارد.تلاش وی در اظهار عظمت قرآن، کشف مقاصد و اهداف دقیق آن و معرفی قرآن به‎منزلۀ کتابی جاویدان است که توان همگامی با تمامی مراحل زمان را دارد. حال پرسش این است که چه عواملی بر اندیشه اجتماعی مغنیه مؤثر بوده است؟ براین‎اساس، در این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی، عوامل ‌مؤثر بر اندیشه اجتماعی مغنیه در تفسیر الکاشف واکاوی و مشخص شده است. عوامل مختلفی در این امر تأثیر داشته است که از آن جمله می‌توان فقر، انقلاب‌های سیاسی- اجتماعی، اصلاحات اجتماعی، مهاجرت و نابسامانی‎های اجتماعی را  بیان کرد. در محور شاخص‌ترین اصول اجتماعی مغنیه در الکاشف نیز، می‌توان رفع فقر و مکانیسم‎های برطرف شدن آن در قرآن، برنامه‌ریزی برای انقلاب‌های اسلامی اجتماعی، اصلاحات اجتماعی مطرح در قرآن، مهاجرت برای ساختن فضایی بهتر و همچنین حل و فصل نابسامانی‌های اجتماعی و راهکارهای آن از منظر قرآن را نام برد.

کلیدواژه‌ها