کارکرد انسجامی صفات پایانی آیات قرآن کریم (بررسی موردی سوره‌ی مجادله)

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

چکیده

انسجام یکی از معیارهای اساسی متنیت متن به ویژه متن ادبی است، قرآن کریم به عنوان یک متن اثربخش و ماندگار کاملا از این معیار برخوردار است و تمامی سطوح انسجامی اعم از سطح معنایی، واژگانی، آوایی، دستوری و.. نمود برجسته­ای در قرآن دارند و یکی از دلایل مهم عدم تحریف قرآن و ماندگاری متن آن به همان شکل نخستین نیز ناشی از وجود انسجام و تناسب در الفاظ متن قرآنی است. آمدن صفات مزدوج در پایان برخی آیات خود یکی از معیارهای انسجامی ویژه متن قرآن است که می‌تواند در سطوح مختلف انسجامی همچون معنایی، واژگانی و آوایی قابل بحث باشد چرا که این صفات خود در انسجام بخشی به آیه و در سطح کلی، در انسجام بخشی به متن قرآن تاثیر شگرفی داشته است، از این­رو پژوهش حاضر برآن است تا کارکرد انسجامی صفات پایانی آیات را در سوره­ی مجادله که به طور چشمگیری از این صفات برخوردار است، به روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار داده و تاثیر این صفات مزدوج را در انسجام آیات نشان دهد. یافته­­های تحقیق نشان می­دهد که چینش واژگان در آیات و به طور خاص چینش صفات پایانی آیات به طور حکیمانه و با هدف خاصی انجام گرفته است که ارتباط تنگاتنگی با انسجام معنایی و آوایی آن دارد که به هیچ روی قابل حذف یا جایگزینی یا تقدیم و تاخیر نیستند، چرا که در این صورت انسجام آیات چه به لحاظ محتوایی و چه ساختار لفظی آن از بین خواهد رفت.

کلیدواژه‌ها