به‌رغم آن‌که دغدغه عمل و به نتیجه رسیدن اندیشه‌ها برای راه‌گشایی در میدان واقعیت بسیار مهم است، اما پرداختن به حوزه روش‌شناختی و متدولوژی بحث هم به‌همان اندازه اهمیت دارد. تولید هر گونه نظریه در عرصه‌های گوناگون علوم انسانی از نگاه اسلامی نیازمند بررسی‌های جدّی روش‌شناسانه است. برای مطالعه هر موضوع در حوزه علوم انسانی اسلامی دست‌کم سه زاویه مهم دید وجود دارد که عبارتند از: فلسفه، فقه و اخلاق. هنگامی به دکترین و نظریه اسلامی در یک موضوع خواهیم رسید که این سه زاویه دید در کنار هم قرار بگیرد و منظومه منسجمی را تشکیل بدهد. مقاله حاضر با نگاه اجتهادی، همین رویکرد را در عرصه پیشرفت به‌مثابه عرصه‌ای مهم در جامعه امروز ایران به‌کار بسته است. حاصل بحث، نشانگر جایگاه اساسی فقه پیشرفت در تولید هرگونه نظریه اسلامی ناظر به عرصه حیات اجتماعی است.
)