با توجه به مفاهیم کلیدی مسئله در این پژوهش، سه مفهوم واگرایی، جهان اسلام و هویت تعریف شده است. جهت دستیابی به مدل نظری، با توجه به بررسی های انجام گرفته، «مدل تحلیل سطوح هویت»، مدلی قابل قبول برای تبیین عوامل تاثیرگذار بر واگرایی در جهان اسلام و از‌جمله عامل استعمار تشخیص داده شد. در این مدل، تبیین عوامل واگرایی، از تبیین طبیعت واگرای هویت‌های قومی شروع و پس از تبیین تأثیر روابط بین هویت‌های قومی، عوامل تاثیرگذار در سطح جهانی مورد بررسی قرارمی‌گیرد.. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در سطح جهانی، استعمار است. با توجه به مدل انتخاب‌شده و مسئله تحقیق، عامل استعمار و نقش آن در واگرایی هویتی قوم فارس، به عنوان مطالعه موردی بررسی شده است. در این بررسی، ایجاد و ترویج تفکر قوم گرایی فارسی، دخالت ها و تجاوزهای نظامی استعمار، حضور عوامل نفوذی استعمار و اغفال نیروهای تاثیرگذار درون جهان اسلام در خصوص قوم ایرانی بررسی شده است.
)